“If you are depressed you are living in the past. If you are anxious you are living in the future. If you are at peace you are living in the present”
* Lao Tzu *
Er is paniek op de planeet. Mensen gaan door verschillende fasen van angst, onzekerheid en existentiële onrust. Alles wat we voor lief namen, kan zomaar ineens voorbij zijn. Onze kwetsbaarheid is zelden zo uitvergroot geweest. Emoties zijn heel gevarieerd. Sommige mensen voelen zich wanhopig, slachtoffer of ervaren stress door financiën; ongerustheid over ziek worden of verdriet over het verliezen van geliefden. Sommigen zijn gevorderd in het accepteren en omarmen de omstandigheden en anderen worden nu al zenuwachtig van wat er straks misschien zou kunnen gaan gebeuren. Veel mensen hebben blijkbaar ook de behoefte om iets te “duiden”. En zo stroomt ons leven vol met gekleurde interpretaties, complot theorieën, filosofische, wetenschappelijke en spirituele aannames over het Corona virus en wat de boodschap zou zijn van deze onzichtbare vijand.
Wat is echt?
Het lastige is dat de verlossing van onze onzichtbare vijand, ook op onzichtbaar terrein ligt. We zoeken het vooral in datgene wat we er aan kunnen doen om de gevolgen tot een minimum te beperken. De fysieke bestrijding, beademingsapparatuur, voldoende IC-bedden, desinfectie gel, social distancing, 1.5 meter afstand van elkaar. Buiten staan borden “blijf binnen” en politiewagens patrouilleren door de parken en langs het strand. We ontvangen economische steun zodat we als getroffen ondernemers hopelijk overeind kunnen blijven en zo snel mogelijk weer door kunnen. Met het oude? Maar ondanks de massale aandacht die we Corona geven, lijkt de essentie over het hoofd te worden gezien. Deze crisis is een spiritueel probleem en laat zich niet oplossen vanuit het materiële.
Hoe dan wel?
We hebben op dit moment allemaal last van existentiële angst. De één wat minder dan de ander, of misschien nog niet nu maar komt het nog. Angst en stress zijn kleine sluipschutters die onder de oppervlakte het immuunsysteem plat bombarderen en chaos creëren in onze biochemie. Dat is het laatste wat je wilt als er een virus op de loer ligt. De uitnodiging is daarom nu nog meer dan ooit om voorbij dat punt van angst zien te komen. Angst voor het onbekende (zoals de dood) en angst voor het verliezen van onze (schijnbare) controle. Vanochtend sloeg ik de Gita open en toevallig trof ik dat hoofdstuk waar Krishna tegen Arjuna zegt “Alleen de wijzen realiseren zich dat de ziel geen geboorte of dood kent. Zelfs als het lichaam wordt gedood is er voor de ziel niets veranderd’. Als je dit in essentie begrijpt is er geen reden om bang te zijn. En kunnen we vanuit vertrouwen en overgave een wereld creëren die is gebaseerd op wellbeing op sociaal, maatschappelijk, financieel en spiritueel vlak.
Oke nou kom maar met die clou.
Met dat de georganiseerde religie aan populariteit heeft ingeleverd en de kerken zichtbaar leeg zijn komen te staan, is ook het begrip “spirituele gezondheid” naar de achtergrond verdwenen. Het komt bij weinig mensen in de eerste prioriteitenlijst voor. Het woord spiritueel stuit ook op weerstand, zodra het wordt geassocieerd met vage hippies die er op los speculeren. Wanneer een crisis om de hoek komt -die in essentie altijd spiritueel is- voelen we dat niet zo en zoeken het dus ook niet in die richting. We leven met het idee dat wij niet echt invloed hebben op het leven, laat staan het verschil kunnen maken of het vinden van een oplossing. We raken verlamd of blijven positief door bewegen in dezelfde richting die uiteindelijk het probleem veroorzaakte.
Peace of Mind
Nu tijdens de Lockdown zijn we driftig op zoek naar “peace of mind” maar “peace of mind” bestaat niet. De mind is een constante stroom van informatie; “thought traffic” en heeft altijd iets om mee bezig te zijn. Voelt zich gelukkig, voelt zich ongelukkig. Houdt van iets, houdt niet van iets. Analyseert en oordeelt en is er enthousiast over of niet enthousiast. De mind kent geen vrede dus gaat dat ook nooit geven. We moeten juist voorbij die mind, om die plek van vrede te bereiken die er overigens altijd is. Spirituele tradities drukken dit uit als “The kingdom of heaven, is within”. “Ananda or bliss lies at the heart of creation”. Mooi gezegd maar deze universele waarheden moet je jezelf nog wel even eigen weten te maken. Niet er over lezen en het concept begrijpen want dan zit je in je hoofd. De cloe is om het in ervaring om te zetten waardoor je het echt kunt ZIJN.
Sat Cit Ananda
Yoga, pranayama en meditatie zijn effectieve methodes om voorbij je mind te komen en in contact te komen met je bron, je essentie, wat puur en onbeweeglijk bewustzijn is. Yoga lijkt misschien verworden tot een “uiterlijke practice” maar in origine beschrijft het een staat van innerlijke verbinding. Via mantra, pranayama en meditatie kun je op die plek komen waar altijd geluk en vrede heerst. Zoals de Sanskriet benaming van de ziel aangeeft: Sat Cit Ananda. Sat; waarheid, Cit; puur bewustzijn en Ananda; gelukzaligheid. Je spirit is de space-holder, die geen mening, oordeel, angst, weerstand, enthousiasme of behoefte heeft. Net zo min als de ruimte om de aarde een mening zou hebben over de stand van de zon of de maan, of in wil zou willen grijpen op een oorlog of pandemie. Space is just holding space. Het is de achtergrond op waar al het andere beweegt. En via deze plek sta je in verbinding met het Al.
I am not this body
De waarheid is dat we in het algemeen niet zo heel erg in contact staan met onze spirit maar vooral gehecht zijn aan de materiële zaken. En met materieel duid ik niet zozeer op materialistisch maar alles wat tot de materiële natuur behoort. Body; onze “appearance” en mind; dat wat we denken. Als je jezelf de vraag zou stellen “wie ben ik” dan moet je er haast wel achter komen dat je niet je lichaam kunt zijn. Je lichaam heeft al zo veel verandering doorgemaakt van embryo naar baby naar peuter naar kleuter naar jong volwassene, naar volwassene en via dood en wedergeboorte begin je weer van voor af aan. Als je je aan dit lichaam wilt vasthouden heb je een probleem. Hetzelfde geldt voor je mind. Die is zo in beweging, zo veranderlijk, dat is helemaal niet handig om je aan vast te houden. Het kan wel; je kunt gedachten vastzetten, een verhaal creëren en daarin vast komen te zitten, zelfs een heel leven lang. Maar dat schiet niet op. Waar kun je je dan wel aan vasthouden als je die o zo menselijke behoefte voelt? Wat geeft nou rust, zekerheid, vertrouwen? Je spirit is de enige die je dit vertrouwen kunt geven ook al klinkt dit tegenstrijdig. Spirit is vormeloos dus daarom trekt het onze aandacht niet. Het is tijdloos en meestal bewegen wij ons in de tijd en ruimte. Het is onvernietigbaar, onveranderlijk, eeuwig bewustzijn daar waar wij bezig zijn met het dagelijkse reilen en zeilen. Stel dat je daar, in die ruimte kunt rusten en dat je daar in die ruimte contact hebt met alle wijsheid, alle energie en het volledige eenheids bewustzijn?
The only way out is in
Het gemis in onze moderne Westerse cultuur is dat datgene wat niet zichtbaar of tastbaar is, als niet relevant wordt beschouwd. We zijn gericht op objecten, wat ook meteen een afstand creëert tussen degene die kijkt en het geobserveerde object. Het bewustzijn registreert en zodra je mind het interpreteert zit je in je hoofd. Alles wat je registreert verschijnt in en verdwijnt uiteindelijk weer uit je bewustzijn. Kortom het bewustzijn is er altijd (inertie) en neemt de veranderingen (bewegingen) waar. Als we denken dat we het lichaam zijn, of onze gedachten, identificeren we ons met het fysieke en niet met de essentie, de spirit. De uitnodiging van iedere spirituele traditie is dan ook om naar binnen te gaan, om je essentie te doorgronden. Als je dat niet doet “you get lost in the world” ofwel bent het contact met de bron kwijt. Het kunnen aanschouwen van alles wat er gebeurt, plezierig of onplezierig, en toch in vertrouwen en harmonie blijven; dat is de truc.
De oorzaak van ons lijden
Patanjali, één van de eerste grote yogis die zijn kennis over oa. het denken opschreef, spreekt over de vijf “kleshas” of oorzaken van menselijk lijden.
1 = het onbekend zijn met je ware identiteit. 2 = je gehechtheid aan dingen die je als plezierig ervaart. 3 = haat, boosheid of dingen waar je je aan irriteert. 4 = je identificatie met mind/ego. 5 = angst voor de dood of het onbekende. Kan het zijn dat het lijden dat we nu ervaren door Corona, of straks zullen ervaren door iets anders, voorkomen kan worden door WEL je essentie te kennen?
Wat belangrijk is om te begrijpen is dat het leven zelf-regulerend is. Iedere cel in je lichaam is zelf-regulerend. De zon, de maan, alle cycli, alle creaties, alle stofjes in alle universa weten zelf hun weg te vinden naar balans. Wij als mens zijn daar niet bij nodig. Het enige wat we kunnen doen, is meebewegen in de zelf-regulerende natuur en daar mee in sync blijven. Doen we dat niet, ontstaat er chaos. Deze pandemie is een teken van complete chaos die zich tegen ons keert. En zolang we vanuit angst verlammen of vanuit onwetendheid blijven doorbewegen in dezelfde richting, zal dit niet het laatste obstakel zijn op onze zoektocht naar vrede. Het is de natuur die zich weert. Het leven is sacred maar wordt als iets vanzelfsprekends behandeld. Het lichaam is een tempel maar wordt geëxploiteerd op onze strooptocht naar zintuiglijke ervaringen. Mind en ego leiden onze aandacht naar buiten; weg bij de bron. Hoe meer we naar buiten gaan, hoe meer we het contact met ons eigen innerlijk en die sacredness verliezen.
“The sacred is what we have taken for granted.
Once we go back to that place of gratitude
And evoke grace, equanimity,
Then and only then we will be holy
And then and then only then
We will be healed”.
Heilig ?
Ja dat blijft misschien een raar woord door de vele religieuze interpretaties die er zijn. Holy is hetzelfde als “Whole” wat heel betekent. Het feit dat iedere cel communiceert met het hele universum en het hele universum in één cel te vinden is, toont deze “sacredness”. Heilig betekent ook in dienst van of één met het Goddelijke.
COVID-19 laat zien dat het zelf-regulerend systeem uit balans is en weer terug in balans dient komen. Dieren die met uitsterven worden bedreigd. Klimaat verandering, oorlog, sociale en financiële ongelijkheid; er is conflict op ieder niveau in de samenleving. Wat hoogst urgent is om de integriteit en balans van alle systemen te herstellen is weer in contact komen met onze bron; de weg naar binnen. Pas dan kunnen de fysiologische malaise, alle chronische ziekten en alle ontstekingen op micro en macro niveau zich herstellen. Als we dit echt begrijpen kunnen we ontspannen in hoe het leven zich ontvouwt (plezier of onplezierig), zonder stress en angst te hebben over het onbekende en ons eigen steentje bijdragen aan de totale harmonie in alles.
Dus de oplossing?
Volg de ruimte tussen je gedachten in. Volg de pauzes tussen je handelingen in. Daar waar het stil is, inert, niet in beweging, is de bron. Dit is Spirit. Leer te luisteren naar deze bron. Mantras, sutras, pranayama, mindfulness en meditatie leiden je naar de bron. Maar misschien is het voor jou kunst, of muziek. De bron zit in iedere ervaring, omdat bewustzijn zich aanpast aan iedere willekeurige vorm. De bron, is in het huidige moment, het hier en nu, in pure, stille observatie zonder het gekwetter van je geconditioneerde mind. Dit is hoe Buddha verlicht werd. Dit is waar Mohammed en Jezus hun teachings vandaan haalde. Waar de Aboriginals het hebben over Dreamtime en de indigenous over the Great Spirit.
There is no difference.
Voel je angst, onzekerheid, boosheid, frustratie: laat het even los en zoek die plek wat dieper in jezelf, onder de oppervlakte. (Dit vereist regelmatige oefening). Blijf daar even als dat lukt … voel of het je kalmte en gerustheid geeft. Als je lichaam rustig, ruim en licht voelt, grenzeloos, en vreugdevol. Dan ben je op de weg naar “being whole and being healed”. Als dat niet meteen lukt; try again. Elke dag weer, zoek je naar die plek in jezelf. Daar zit de eeuwige manifestatiekracht van het hele universum. En in die kracht, werkt alles met elkaar samen. Als we ons dat weer kunnen herinneren en ook ons eigen lichaam weer herkennen als de heilige tempel van de alomtegenwoordige spirit, van puur bewustzijn, dan zullen we vanzelf stoppen om tegen de natuurwetten in te roeien. Dan stoppen we met de destructieve instructies van mind en ego blind te volgen. Dan zullen we ook zien dat het niet om “economie” draait maar dat een gezonde economie het resultaat is van ons spiritueel handelen. Dan hebben we het systeem omgedraaid en opereren we vanuit de bron. Dit, is ons doel op deze aarde. We zijn die ontelbare fracties die alles bij elkaar één zijn. Op deze plek is het niet eens meer mogelijk om te zeggen “het gaat goed met mij” terwijl 85% van de wereld in armoede leeft. We gaan delen wat we hebben en voor elkaar zorgen en dat is de boodschap.
Sharing & caring.
En nu mogen we alvast oefenen. Niet door steeds afleiding te zoeken maar tijd nemen voor reflectie. In dat opzicht zou ik er bijna voorstander van zijn dat de helft van alle entertainment industrie zich bezig zou houden met spirituele content. Iets waar ik met De Tempel . Amsterdam een bijdrage aan heb willen leveren. Helaas, door Covid-19 zijn die deuren dicht en wordt ik uitgedaagd om nieuwe vormen te vinden, om dienstbaar te zijn aan dat Goddelijke waar ook ik soms zo van verdwaald raak.
L E T. L. O. V. E. R. U. L. E
Dit artikel is geïnspireerd door Deepak Chopra’s comments
on Covid-19 op Instagram.